معرفی پارچه زر بافت

پارچه زربافت را بشناسیم

نام پارچه زر بافت را همه ما شنیده ایم این پارچه یکی از هنرهای سنتی کشورمان است که امروز میخواهیم شما را با این پارچه، انواع آن و... آشنا کنیم

زربافت

پارچه زربافت یا زری پارچه ای است که از زر(طلا) بافته میشود که تار و پود آن از ابریشم و گلابتون است، گلابتون رشته ای سیمی نازکی است که داخلش نخ ابریشم و بر روی آن لایه ای از طلا کشیده شده است.پارچه زربافت جزء مهم ترین پارچه ها در صنعت پارچه ایران بوده است که در همه دوره ها مورد توجه پادشاهان بوده است. 

زربافت به دو صورت تولید میشود: با دستگاه های سنتی و با دستگاه ژاکارد

دستگاه سنتی هماند سایر دستگاه های نساجی است و کار توسط دو نفر انجام میشود دستگاه های از چوب الوار و توسط صنعتگران ساخته میشود، پارچه هایی که از طریق دستگاه های سنتی بافته میشود مرغوب تر هستند. بافت این پارچه به صورت پشت و رو انجام می شود به این صورت که پشت پارچه به طرف بافنده است به همین دلیل بافت این پارچه زمان بر و مشکل است. استفاده از دستگاه ژاکارد به این علت است که باعث بالا رفتن سرعت کار و صرفه جویی در هزینه میشود.

زربافت در دوره ایلخانیان

در این دوره پادشاهان ایلخانی به بافت این پارچه علاقه داشتند به همین دلیل بافت پارچه از طلا و نقره مورد حمایت پادشاهان بود و کارخانه های پارچه بافی در شهرهای تبریز ،شیراز، نیشابور و چند شهر دیگر راه اندازی شد و کارگاه های زری بافی در شهرهای تبریز،سلطانیه و...بر پا شد. 

زربافت در دوره صفویه

در دوره صفوی زری بافی به اوج خود رسید به گونه ای که در همه کشورها آوازه آن پیچید و شاهان کشورها آرزو داشتند که از زربافت های اصفهان از شاه عباس هدیه بگیرند. این رونق به دلیل حمایت شاه عباس برای تشکیل کارگاه های زری بافی در اصفهان بود که بسیاری از هنرمندان نقاش، بافنده، خطاط و... را به اصفهان دور هم دعوت کرد که باعث بافت پارچه های ارزشمند شد. 

انواع زربافت

 چهار نوع پارچه زربافت تولید میشود

پارچه زربافت اطلسی: زربافت اطلسی بسیار نرم ولطیف است چون ابریشم بکار برده شده در آن بیشتر است به این صورت که تارها از ابریشم و نخ های پود از ابریشم و طلا می باشد.

پارچه زربافت دارایی: زربافت دارایی زبر است در این زربافت تارها از ابریشم و پودها از ابریشم وگلابتون است تفاوت آن با زربافت اطلسی در این است که گلابتون بیشتر از ابریشم است.

پارچه زربافت پشت کلاف: در این پارچه کمتر از گلابتون استفاده میشود، زمینه پارچه نازک است و تمام سطح نقش و نگار ندارد طرح ها به صورت چداگانه بر روی زمینه بافت میشود که به صورت گلدوزی جلوه میکند وپود ها در پشت کار دیده میشوند.

پارچه زربافت لپه کلاف:  زمینه پارچه ساده و بدون طرح است در این پارچه طرح ها برجسته تر از زمینه هستند و فرق این پارچه با زربافت پشت کلاف در این است که پودها در پشت پارچه دیده نمی شوند.

کاربرد پارچه زربافت 

همگان نمیتوانستند از این پارچه گران بها استفاده کنند و از این پارچه برای دوخت لباس بزرگان، پادشاهان، وزیران و... استفاده می شد همچنین پادشاهان این پارچه را به عنوان هدیه به پادشاهان سایر کشورها تقدیم میکردند. و امروزه به عنوان لباس، پرده، رومیزی  استفاده میشود.

طرح های پارچه زربافت

از طرح های معروف زری بافی بته جقه، مراسم بزم شاهان، طرح های اسلیمی، گلهای افشان را میتوان نام برد.

رنگرزی نخ های ابریشمی

رنگرزی نخ های ابریشم با استفاده از رنگ های طبیعی که از پوست، ریشه، میوه و... درختان گرفته میشد از جمله پوست انار، پوست گردو، زعفران و... انجام میشد.

نظرات خود را در مورد پارچه های زربافت با ما در میان بگذارید و...